Yazar: Ayşe Nilgün Arıt

Yaygın bir deyim olarak kullanılan 'Şaman yolculuğu' dünya şamanizminde yoktur. Ne Tengrizmde, ne Asya, Afrika, Avustralya şamanizminde, ne Kuzey Amerika'nın halklarında, ne İnkalar'da 'şaman yolculuğu' tekniğine rastlanmaz.
'Şaman yolculuğu' Maya dinî inancından kaynaklanan ve asırlardır Maya halkının uyguladığı bir rehberlik tekniğidir. 
Maya medeniyetinin kültürel etkilerinin kendisine yakın coğrafyada yaşayan başka halklar tarafından benimsenmiş olması, 1960'larda sevgili Michael  Harner tarafından Ecuador'un Jivaro'larında rastlamasını mümkün kılmıştır. Maya lisanından tercüme edildiğinde "kozmik seyahat" olan bu tekniğin dünya şamanizmine ait bir uygulama olduğu kanaati Harner'ın şaman sözcüğünü kullanmış olmasından dolayıdır.

Michael Harner, kitaplarımın kaynakçasında saygı ile referans verdiğim değerli bir antropologtur. 

Henüz genç bir doktora öğrencisi iken Jivaro halkı arasında 1960'larda ögrendiği bu tekniği başlangıçta  "meditatif bir trans" olarak algılamış, sonra da şamanik bir ritüel olduğu sonucuna varmıştır. 60'lı yıllarda Maya uygarlığı henüz yeterince çözümlenememişken, ağır soykırıma uğramış Maya kültürünün 'şaman yolculuğu' tekniğinin Jivaro halkına ulasmış olduğunu M.Harner bilemezdi. 

Transa geçilmeyen bu çalışmaya "Şaman" sıfatını eklemesini doğaldı çünkü Jivaro halkının "şamanizmi"ni araştırıyordu.

Michael Harner yanıltma amaçlı yazmamıştır. Jivarolar şamanik bir kültür olduğu için orada öğrendiği her bilgiyi "şamanik" olarak algılaması son derecede anlaşılır bir şeydir. 

Orta Asya'da ve bazı coğrafyalarda davul vuruşu ile "divination" yapılır ve transa geçilir; doğrudur ama trans halinde deneyimler 'Şaman Yolculuğu' değildir Mayalar için. Halusinojen maddeler ile de benzer trans vizyonları yaşanabilir; hatta şifacılıkta değerlendirilebilir.
Maya halkının dinî inancından kaynaklanan  "şaman yolculuğu" kesinlikle aktif bir zihin halinde deneyimlenen, rüya olmayan, Nagual tabir edilen ruhsal rehberlerle iletişim kurdukları bir tekniktir.
Yani "şaman yolculukları", trans halinde ya da uyku halinde yaşanan deneyimler değildir. 
Kişinin hayatına dair önemli rehberlikler, bu "şaman yolculukları" sırasında Nagual'ler tarafından çeşitli duyusal deneyimler vasıtasıyla sunulur. 

Rüyalar ise farklı bir alandır ve şaman yolculuklarının rüya yolculuğu şeklinde adlandırılmasının özünün anlaşılmasını zorlaştırdığını ve akıl karıştırmakta olduğunu fark ediyorum. 

Maya inancına aşina olmayan Batılı antropologların metinlerinde bu ifadenin kullanıliyor olması sebebiyle bu karışıklık süregeliyor.
Guatemala lisanında “rüya yolculuğu” anlamında bir ifade kullanılır ancak bu ifade "astral seyahat" diye tercüme edilirse anlamı daha doğru olacaktır. 

Guatemala Maya lehçesinde "rüya zamanı" dedikleri bir meditasyon âlemi vardır. Bu astral âlemde yapılan yolculuklarda o evrende gezinen spiritüel hocalardan söz eder ve onlara Nagual değil, "Uwach uk’ij’ derler.